[Το να είμαι δεξιός…]

Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι μέρος του κειμένου του γερμανού συγγραφέα Μπότο Στράους (Botho Strauss, γεν. 1944) με τίτλο Τράγου ωδή διογκούμενη, σε μετάφραση του Πέτρου Γιατζάκη που δημοσιεύεται στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Νέο Πλανόδιον (τ.3, καλοκαίρι-φθινόπωρο 2015), σελ. 108-122. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα γερμανικά το 1993. 

Το κείμενο κινείται στο πλαίσιο μιας κριτικής του πολιτισμού και έχει τον χαρακτήρα μανιφέστου. Στο απόσπασμα που ακολουθεί δίνεται μία κρίσιμη όψη μιας δεξιάς κουλτούρας που άλλες φορές είναι συνειδητή κι άλλες φορές λανθάνει.

Οι αριθμοί στις αγκύλες αντιστοιχούν προς τις σελίδες της έντυπης έκδοσης.

[112] Το να είμαι δεξιός όχι εξαιτίας μιας φθηνής ιδεολογίας ούτε από ταπεινά κίνητρα, αλλά μ’όλο μου το είναι, σημαίνει ότι νιώθω την υπεροχή της Μνήμης που συνεπαίρνει τον άνθρωπο, όχι τόσο τον πολίτη, που τον ξεμοναχιάζει και τον συνταράσσει ἐν τῷ μέσω των μοντέρνων, πεφωτισμένων σχέσεων μέσα στις οποίες διάγει τη συνηθισμένη ζωή του. Αυτή η πλήρωση δεν έχει ανάγκη το γελοίο μασκαριλίκι της μιμητικής δουλοπρέπειας, την πραμάτεια από δεύτερο χέρι που πουλούν τα φτηνομάγαζα της Ιστορίας του Κακού.

Πρόκειται εδώ για μια άλλη εξέγερση: εξέγερση ενάντια στην ολοκληρωτική τυραννία του παρόντος, που θέλει να καταληστεύσει το άτομο και να εξαλείψει από πάνω του κάθε ίχνος του αδιαφώτιστου παρελθόντος, του ιστορικού γίνεσθαι και του μυθικού χρόνου. Αλλιώτικα από την αριστερή φαντασία που παρωδεί την ιστορία της Σωτηρίας, η δεξιά φαντασία δεν φαντασιώνεται τη μέλλουσα οικουμενική Βασιλεία, δεν έχει ανάγκη καμιά ουτοπία, αλλά αναζητεί τη επανασύνδεση με τη μακρά διάρκεια, τον ακίνητο χρόνο, και είναι από τη φύση της μνήμη εκ βαθέων και κατά το μέτρο αυτό θρησκευτική ή πρωτοπολιτική μύηση. Είναι πάντοτε και υπαρξιακά μια φαντασία της απώλειας και όχι μια φαντασία της (γήινης) επαγγελίας. Είναι δηλαδή η φαντασία του ποιητή, από τον Όμηρο έως τον Χαίλντερλιν.

Ο δεξιός  υπ’αυτή την έννοια είναι τόσο απομακρυσμένος από τον νεοναζί όσο ο ποδοσφαιρόφιλος από τον χούλιγκαν, μάλιστα ακόμη περισσότερο: ο ολετήρας αυτός που θίγει τα ζωτικά του συμφέροντα του γίνεται ο πιο δεινός και επίμονος εχθρός. (Βέβαια: γίνεται να κάνουμε εχθρούς τα έκθετα που εμείς οι ίδιοι έχουμε εγκαταλείψει;)

Ο δεξιός – με δυο λόγια: ο άνθρωπος του περιθωρίου. Αυτό που τον χωρίζει βαθύτατα από τον προβληματικό κόσμο, είναι η απάθεια αυτού [113] του τελευταίου, η ανόσια αυτοαναφορικότητά του, ο γελοίος αλλά εν ταυτώ και βδελυρός κολλεκτιβισμός του πόνου και της ευδαιμονίας.

Ό,τι και αν γίνεται στην Ανατολική Ευρώπη, εδώ σε εμάς η Αριστερά βρίσκεται όπως και πρώτα εκεί όπου κινείται η πλειοψηφία των διανοουμένων. Δίχως μεγάλες διαφορές στους κόλπους της, είναι η δημόσια ιντελιγκέντσια, είναι οι πανούργοι και συντεντριμμένοι υποτίθεται χωροφύλακες της ηθικής συνείδησης, που πορεύονται αλύγιστοι και άτεγκτοι ώσπου να βρουν και να αδράξουν το πλησιέστερο μικρόφωνο ή δημόσιο βήμα. Οι άνθρωποι που έχουν αναλάβει συλλογικά το εμμονικό εγχείρημα να τελέσουν έναν εξορκισμό με ορθολογικά μέσα σαν να διεκδικούσαν, τουλάχιστον για τον εαυτό τους και για τον λόγο τους, να αποκτήσουν εκείνη ακριβώς τη μαγική και ιερατική αυθεντία, την οποία πολεμούν δριμύτατα ως αδέκαστοι χωροφύλακες της συνείδησης.

Η νεωτερικότητα δεν θα περατωθεί με τους αβρούς μεταμοντέρνους επιγόνους της, αλλά θα ανακοπεί με ένα πολιτισμικό σοκ. Ένα πολιτισμικό σοκ που δεν θα πλήξει τους αγρίους, αλλά αυτούς τους ψυχικά δηωμένους επιλήσμονες.